Kleszcze uznawane są za potencjalne źródło poważnych chorób, takich jak borelioza, kleszczowe zapalenie mózgu czy anaplazmoza. Ich aktywność rozpoczyna się wraz z nadejściem cieplejszych dni, co oznacza większe ryzyko dla osób przebywających na łonie natury. Ukąszenie kleszcza bywa trudne do zauważenia, a infekcje, które może przenieść, mogą mieć poważne konsekwencje zdrowotne. Pojawia się pytanie, czy każde ukąszenie tego pajęczaka niesie zagrożenie oraz jak sprawdzić, czy kleszcz, który wbił się w skórę, był zarażony patogenami.
Czy każdy kleszcz zaraża?
Nie każdy kleszcz jest nosicielem chorobotwórczych patogenów. W rzeczywistości jedynie pewien odsetek kleszczy przenosi bakterie i wirusy, które mogą zakażać ludzi. Ryzyko infekcji zależy od regionu geograficznego, ponieważ w niektórych obszarach występuje większe zagrożenie zakażenia boreliozą lub innymi chorobami odkleszczowymi. Niektóre gatunki owadów przenoszą różne rodzaje drobnoustrojów. Na przykład w Europie głównym przenosicielem boreliozy jest kleszcz pospolity (Ixodes ricinus), podczas gdy w innych częściach świata rolę tę mogą odgrywać inne gatunki. Warto jednak pamiętać, że nawet gdy kleszcz jest nosicielem bakterii, nie każde ugryzienie prowadzi do zakażenia. Proces przenoszenia bakterii wymaga czasu – zwykle musi minąć co najmniej 24–48 godzin, aby bakterie przeniknęły do organizmu człowieka. Dlatego też szybkie usunięcie kleszcza znacząco zmniejsza ryzyko infekcji.
Kiedy kleszcz zaraża?
Kleszcz zaraża dopiero po wczepieniu się w skórę i rozpoczęciu ssania krwi. W miarę, jak kleszcz pozostaje przyczepiony, rośnie ryzyko transmisji patogenów do krwiobiegu człowieka. Czas potrzebny na zakażenie może różnić się w zależności od rodzaju drobnoustroju, który przenosi kleszcz. Na przykład bakterie boreliozy mogą przeniknąć do organizmu po 24–48 godzinach od momentu wczepienia się pajęczaka, podczas gdy wirusy wywołujące kleszczowe zapalenie mózgu mogą przedostać się w krótszym czasie. W przypadku podejrzenia, że doszło do ukąszenia przez zarażonego kleszcza, warto zachować go w celu wykonania badań laboratoryjnych. Jest to szczególnie zalecane w przypadkach, gdy kleszcz był w skórze przez dłuższy czas lub osoba po ugryzieniu zauważa niepokojące objawy.
Jak sprawdzić, czy kleszcz był zarażony?
Jednym ze sposobów, aby dowiedzieć się, czy kleszcz był nosicielem bakterii wywołujących choroby, jest oddanie go do naszego specjalistycznego laboratorium, gdzie przeprowadza się badania na obecność patogenów. Analiza real-time PCR pozwala na wykrycie materiału genetycznego bakterii i wirusów przenoszonych przez kleszcze, takich jak Borrelia burgdorferi, Anaplasma phagocytophilum czy wirusy wywołujące kleszczowe zapalenie mózgu. Tego rodzaju test na boreliozę jest polecany szczególnie osobom często przebywającym na terenach leśnych, turystom oraz właścicielom zwierząt domowych.
Jak sprawdzić, czy mam boreliozę — typowe objawy
Borelioza może przebiegać z różnorodnymi objawami, które rozwijają się w kilku stadiach. Najwcześniejszym i często występującym objawem jest charakterystyczny rumień wędrujący, który może pojawić się od 3 do 30 dni po ukąszeniu. Ma on kształt pierścienia lub owalnego plamy, która z czasem się powiększa. Nie zawsze jednak rumień występuje, co utrudnia wczesne wykrycie choroby. Poza rumieniem wędrującym mogą pojawić się także objawy grypopodobne, takie jak gorączka, bóle mięśni i stawów, uczucie zmęczenia czy bóle głowy. W miarę postępu boreliozy, w przypadku braku wczesnego leczenia, mogą pojawić się kolejne, bardziej zaawansowane symptomy. Jednym z częstych objawów rozwijającej się boreliozy jest zapalenie stawów. Staw staje się obrzęknięty i bolesny, a objawy mogą ustępować i nawracać przez wiele miesięcy lub nawet lat. W dalszych stadiach zapalenie stawów może prowadzić do uszkodzeń stawów i znacznego ograniczenia ich ruchomości, dlatego ważne jest szybkie rozpoczęcie leczenia.